Samyang Fish-eye 12mm f/2.8 - King of fisheye

THE KING OF FISH-EYE LENS – SAMYANG 12mm f/2.8 ED NCS

Đối với những người chơi ảnh đam mê ảnh góc rộng hoặc những góc ảnh độc và lạ, thì Fish-eye lens là lựa chọn không thể thiếu. Bởi đặc tính nổi bật của chúng là góc rộng và ảnh bị uốn cong Fish-eye lens mang lại những góc nhìn rất khác lạ.

Trong số rất nhiều các ống kính mắt cá có mặt trên thị trường hiện nay, Samyang 12mm f/2.8ED NCS fish-eye lens vừa xuất hiện và thầm lặng xô đổ mọi kỉ lục. Và trước khi đi vào câu chuyện tại sao hôm nay nó được phong là vị vua các ống kính fish-eye (trình bày post sau), TThach xin mời mọi người chiêm ngưỡng qua ngoại hình của nó và một vài thông số kĩ thuật cơ bản.

Samyang 12mm f/2.8ED NCS fish-eye lens by Thiên Thạch, trên Flickr

Tiêu cự: 12mm (fisheye)
Khẩu độ: f/2.8 ~ f/22
Minimum focus: 20cm
Khẩu độ: 7 lá khẩu, khép/mở khẩu bằng tay trên thân lens
Lấy nét: Vê nét bằng tay trên thân lens

Samyang 12mm f/2.8ED NCS fish-eye lens by Thiên Thạch, trên Flickr
Lens có kích thước khá khiêm tốn. Dài hơn 7cm và chỉ nặng có 510g dù mở khẩu f/2.8

Samyang 12mm f/2.8ED NCS fish-eye lens by Thiên Thạch, trên Flickr
Hood lens có thể tháo rời, cáp lens gắp trên hood, và giống như mọi loại fisheye lens khác, Samyang 12mm f/2.8 không lắp được filter tròn (hay bất kì loại filter nào cả)

Samyang 12mm f/2.8ED NCS fish-eye lens by Thiên Thạch, trên Flickr

Các công nghệ:
ED: Kính tán xạ thấp
ASP: Kính phi cầu
NCS: Coating Nano từ Samyang

Samyang 12mm f/2.8 ED NCS Fish-eye lens là ống kính rộng nhất hiện nay dành cho hệ fullframe sensor 24x36mm.

Không chỉ là ống kính rộng nhất hiện nay trên thị trường, Samyang 12mm f/2.8ED NCS Fish-eye còn là ống kính rộng nhất từ cổ chí kim cover hết sensor fullframe. Bây giờ chúng ta sẽ cùng điểm lại các ống kính có góc nhìn rộng nhất để thấy được điều này.

Hãy cùng tìm kiếm các ống kính có tiêu cự < 12mm dành cho hệ fullframe sensor.

Canon 11-24mm f/4L mới ra mắt đầu năm 2015
Đây là ống kính ultrawide rộng nhất từng được chế tạo dành cho hệ fullframe, nhưng giới hạn của việc đảm bảo nguyên tắc phối cảnh góc rộng cho nên góc nhìn của ống kính thực tế chỉ đạt 126 độ theo đường chéo.

So sánh kích thước hai ống kính Samyang 12mm Fish-eye và Canon 11-24L by Thiên Thạch, trên Flickr

Canon 8-15mm f/4L fish-eye lens ra mắt từ 2010

Đây là ống kính zoom fish-eye nổi tiếng bởi đây cũng là ống kính fish-eye duy nhất “có thể zoom được” dành cho fullframe hiện nay. (cho crop sensor thì còn có Tokina 10-17 FE / Pentax 10-17 FE). Tiêu cự của nó cũng rất ấn tượng, từ 8mm cho tới 15mm. Thoạt nghe có vẻ rộng hơn hẳn (vì tiêu cự ngắn hơn 12mm) Tuy nhiên thực chất mà nói, Canon 8-15mm f/4L fish-eye lens lại chỉ cover hết sensor fullframe từ tiêu cự 14,5mm. Còn dưới 14mm xuống tới 8mm, ống kính không cover hết sensor mà khi tới 8mm, ống kính tạo ra dạng đĩa tròn nằm gọn trong sensor. Do vậy so sánh về độ rộng của fish-eye, Canon 8-15mm f/4L fish-eye lens cũng chỉ rộng như chiếc fish-eye 14,5mm mà thôi.

Canon 8-15mm f/4L fisheye lens chụp tại 10mm

Sigma 10mm f/2.8 EX DC fish-eye lens
Nikon 10,5mm f/2.8G ED DX fish-eye lens
Đều là những ống kính dành cho hệ APS-C, không cover hết sensor fullframe.

Huyền thoại Nikon 8mm f/2.8 fish-eye lens
Huyền thoại Nikon 6mm f/2.8 fish-eye lens
Là hai ống kính circular fish-eye tức là fish-eye dạng đĩa tròn trên fullframe, tức là, dù chúng có góc nhìn rất rộng, nhưng vẫn không cover hết sensor fullframe.

Nikon 6mm f/2.8 FE lens. Credit: duytom.com

Sigma 4,5mm f/2.8EX DC fish-eye lens.
Ống kính fish-eye này là circular fish-eye dành cho hệ APS-C, tức là tạo dạng đĩa tròn ngay trên sensor crop.

Như vậy có thể kết luận sự ra đời của Samyang 12mm f/2.8 ED NCS FE lens đã phá vỡ kỉ lục về ống kính với góc nhìn rộng nhất cover hết sensor fullframe. Với góc nhìn theo đường chéo thực tế đạt 180 độ. Đây cũng là fish-eye có góc nhìn rộng nhất từng sản xuất từ xưa đến ngày nay làm được điều này.

Sau đây là minh họa về độ rộng của Samyang 12mm f/2.8ED NCS fish-eye lens so với Canon 11-24mm f/4L. Mặc dù có tiêu cự ngắn hơn nhưng Canon 11-24mm f/4L lại là ultrawide lens nên góc nhìn lại hẹp hơn so với Samyang 12mm FE.

chụp bởi Canon 11-24L tại 11mm by Willy Nguyen, trên Flickr

Chụp bởi Samyang 12mm f/2.8ED NCS by Willy Nguyen, trên Flickr

Post này chúng ta cùng xem chất lượng quang học và hiệu năng sử dụng của Samyang 12mm f/2.8 ED NCS fish-eye lens như thế nào.

NÉT TÂM VÀ MIDFRAME CỰC KÌ TỐT NGAY TỪ F/2.8

UBND TPHCM by fish-eye 12mm lens by Thiên Thạch, trên Flickr

TThach sẽ post 2 bản crop 100% tại các vùng CENTER – MIDFRAME – BORDER – CORNER (tâm – midframe – rìa – góc ảnh) ở 2 khẩu độ là f/2.8 và f/16. Ở f/2.8 là ảnh nguyên bản không khử sắc sai, còn f/16 là ảnh đã can thiệp khử sắc sai.

f/2.8 by Willy Nguyen, trên Flickr

Nhận xét:
_Tâm cực kì nét, không thua bất cứ ống kính ultrawide nào, tương phản và chi tiết rất tốt.
_Midframe vẫn duy trì tốt độ nét và chi tiết, nhưng có thêm một chút sắc sai.
_Rìa ảnh tại f/2.8 độ nét và chi tiết kém đi so với tâm ảnh, xuất hiện nhiều sắc sai lateral CA.
_Góc ảnh độ nét và chi tiết kém đi so với tâm ảnh tại f/2.8

\
f/16 by Willy Nguyen, trên Flickr

Nhận xét:
_ Tâm vẫn nét rất tốt, micro contrast giảm đi so với f/2.8 do hiện tượng nhiễu xạ do khép khẩu sâu.
_ Midframe nét tương tự tâm ảnh.
_ Rìa ảnh nét tốt, micro contrast giảm do hiện tượng nhiễu xạ do khép khẩu. Hiện tượng sắc sai mất hoàn toàn do CA-correction trong Camera RAW
_ Góc ảnh tương đối nét.

Như vậy có thể thấy ngay rằng Samyang 12mm f/2.8ED NCS fish-eye lens rất nét tại khẩu lớn. Trường ảnh của Samyang 12mm f/2.8 cũng rất nét và chi tiết ở tâm và midframe, ở rìa nét chưa tốt nhưng nét dần lên khi khép khẩu. Sắc sai tại rìa ảnh và sẽ nặng hơn khi gặp tương phản mạnh, tuy nhiên người dùng có thể yên chí vì chỉ cần 1 thao tác đơn giản trong Camera RAW với CA-correction là không còn thấy sắc sai nữa.

TThach rất ít thấy các reviewer trên mạng bàn về detail and sharpness của fish-eye lens, vì đơn giản việc lấy toàn bộ mọi thứ vào ảnh khó có thể đòi hỏi độ nét tốt như các lens normal. Tuy nhiên những gì mà Samyang trình diễn đối với TThach là vượt trên sự kì vọng về độ nét đối với một ống kính fish-eye. Sắc sai lateral CA là thứ mà bạn sẽ luôn luôn thấy ở rìa ảnh của các tiêu cự siêu rộng, Samyang không nằm ngoài số đó, tuy nhiên Lateral CA ngày nay không còn là vấn đề lớn khi mà khắc phục nó rất đơn giản chỉ với 1 nhát click chuột. Dĩ nhiên để trở thành một ống kính hoàn hảo thì độ nét và chi tiết ở rìa ảnh vẫn cần phải được chăm sóc kĩ hơn nữa.

FISH-EYE SAMYANG 12MM CÓ ĐỘ BIẾN DẠNG RẤT ĐỒNG ĐỀU

Hãy cùng quan sát hình dưới đây khi TThach lồng 2 ảnh fish-eye vào nhau để quan sát độ cong, Một hình chụp bởi Samyang 12mm f/2.8ED NCS và hình còn lại chụp bởi Canon 8-15mm f/4L FE lens.

difference by Willy Nguyen, trên Flickr

2 hình gốc ở bên dưới và chúng ta sẽ quan sát thấy

Chụp với Samyang 12mm f/2.8 ED NCS fish-eye lens by Willy Nguyen, trên Flickr

credit: facebook Tuấn Nguyễn

Và chúng ta quan sát thấy rằng trong khi độ cong của Samyang rất đều, tất cả các cung đều có cùng bán kính chính khúc thì dường như độ cong tạo ra bởi Canon 8-15mm f/4L FE lens bị cong nhiều hơn khi ra rìa.

FISH-EYE SAMYANG 12MM F/2.8 CÓ THỂ THAY THẾ PANORAMA?!

Do lợi thế góc cực kì rộng, tới 180 độ theo đường chéo và khoảng gần 160 độ theo chiều ngang cho nên Samyang 12mm f/2.8 hoàn toàn có thể thay thế công việc Panorama. Thay vì phải quét panorama tới hàng chục tấm với ống kính góc rộng và ghép lại bằng phần mềm, nay chỉ cần chụp 1 hình duy nhất. Điều trở ngại duy nhất đó là khác biệt giữa “Fish-eye ảnh cong và panorama thì ảnh thẳng”

Đã có giải pháp cho trợ ngại này. Đó là nắn méo fisheye. Có hai con đường. Một là công cụ Adaptive Wide Angle trong mục Filters của Photoshop CS6. Hai là các phần mềm Plugin nắn méo cho Fisheye như Dxo Optic, Fisheye Hemi.

Dưới đây là các Ví dụ:

Panorama với 16mm ultrawide

Hanoi cityscapes by Thiên Thạch, trên Flickr
Fisheye Samyang 12mm nắn méo với Adaptive Wide Angle

Hanoi cityscapes | Taken with Samyang 12mm f/2.8 fisheye lens by Thiên Thạch, trên Flickr

Panorama với 16mm ultrawide

Hanoi cityscapes | Sunset at westlake viewfrom Sofitel Building by Thiên Thạch, trên Flickr
Fish-eye Samyang 12mm NGUYÊN BẢN

Hanoi cityscapes | View from Sofitel Hotel by Thiên Thạch, trên Flickr
Fish-eye Samyang 12mm nắn méo với Fish-eye Hemi plugin

Hanoi cityscapes | West lake and Truc Bach lake by Thiên Thạch, trên Flickr

Thêm các ví dụ nắn méo nữa từ ảnh Fish-eye Samyang 12mm

hemi by Willy Nguyen, trên Flickr

Hongkong hemi correction by Willy Nguyen, trên Flickr

Sự lợi hại của việc thay thế panorama nằm ở chỗ, Panorama phải thực hiện các bức ảnh khác nhau và ghép lại, như việc rất khó bắt kịp các khoảnh khắc hoặc đơn giản là chụp các cảnh rộng có mây trôi nhanh.

Hanoi cityscapes by Thiên Thạch, trên Flickr

CHỤP THIẾU SÁNG LỢI HẠI và HOẠT ĐỘNG TRONG KHÔNG GIAN CHẬT HẸP

Góc nhìn quá rộng cho phép Fish-eye Samyang 12mm hoạt động tôt trong không gian chật hẹp.
Với tiêu cự cực ngắn 12mm, góc nhìn rộng 180 độ theo chiều ngang và mở khẩu lớn f/2.8. Ống kính cho phép TThach có thể chụp ở tốc độ 1/8s trong môi trường rất thiếu sáng, trạng thái c mà ảnh vẫn có độ nét rất tốt. Tham khảo ảnh dưới với ISO1600, f/2.8, shutter 1/8s.

Hơ Đó – traditional work by Thien Thach | 01678530980, trên Flickr